Jak przebaczyć?

Tytuł: Droga do zapomnienia
Autor: Eric Lomax
Wydawnictwo: Znak
Rok wydania: 2014
Liczba stron: 347

Eric Lomax urodził się w roku 1919. Jego najwcześniejsze wspomnienia są dość nietypowe, gdyż dotyczą maszyn. Dokładnie tak, dziecięce lata bohater spędził na odkrywaniu świata pojazdów poruszających się po szynach. W 1924 roku został wysłany do Royal High School w Edynburgu. Można powiedzieć, że był samotnikiem, a za szkołą zdecydowanie nie przepadał. Dlatego też nie czuł wielkiego żalu, gdy ojciec zaproponował mu porzucenie jej i rozpoczęcie pracy w sortowni. Gdy zbliżała się wojna, Eric wstąpił do rezerwy Królewskiego Korpusu Łączności. Dwudziestego czwartego sierpnia 1939 poszedł do pracy, by zamknąć dokumentację i pożegnać się. Właśnie wtedy Lomax wyruszył na wojnę, aby bronić wschodnich granic Imperium.

Niezwykłość książki polega przede wszystkim na tym, że autor to jednocześnie jej główny bohater. Eric Lomax, brytyjski oficer, postanawia podzielić się ze światem swoimi bolesnymi wspomnieniami z okresu II wojny światowej - wtedy to został osadzony w japońskim obozie jenieckim. Absorbujące jest miejsce akcji. O wszelkich obozach nazistowskich czy NKWD słyszał prawdopodobnie każdy. Czy znajdzie się natomiast wiele osób, które miały okazję zapoznać się z warunkami życia w obozach Dalekiego Wschodu? Ja do tej pory prawie nie miałam o nich pojęcia.

Autor trafia do pracy przy budowie kolei birmańsko-syjamskiej, słynnej jako Kolej Śmierci (przy jej budowie zginęły dziesiątki tysięcy ludzi). Na początku pomyślałam, że w obozach japońskich jeńcy są traktowani o wiele lepiej w porównaniu z chociażby Auschwitz. Z pewnością odniosłam takie wrażenie przez hobby Lomaxa, które przesłaniało realia życia w obozie, przez co czytelnik mógł je mylnie odebrać jako odrobinę lepsze, niż w rzeczywistości były. Pasje w naszym życiu odgrywają wielkie role, to one zapewniają nam szczęście i spełnienie. Czasami miałam wrażenie, że dzięki tej iskierce radości życie w obozie nie doprowadziło autora do szaleństwa.

Wczytując się w historię Erica Lomaxa, zaczęłam zauważać, że nawet pasja z czasem przestała wystarczać, ponieważ w książce głównym motywem stały się tortury, klęski i utrapienia. Najgorsze chwile rozpoczynają się, gdy autor zostaje oskarżony o szpiegostwo. Właśnie wtedy na jego drodze staje tłumacz - Nagase Takeshi. Mężczyzna znienawidzony przez Lomaxa. Mężczyzna, który patrzy na tortury jeńca. Mężczyzna, który pozostanie w jego wspomnieniach na zawsze. To zdarzenie okazało się o tyle istotne, że pół wieku później autor musi podjąć niepowtarzalną i niemożliwie trudną decyzję. Dotyczy ona przebaczenia. Ostatnie z wydarzeń, które nawiązują do czasów współczesnych Lomaxowi, zawierają główny sens opisywanej przez niego historii. Po dotkliwych przeżyciach trudno jest mu się pozbierać i na nowo zadomowić w świecie. Rola przebaczenia w jego życiu znaczy coś więcej aniżeli dla przeciętnego człowieka. Często mówimy, że kogoś nienawidzimy. Czy wyobrażamy sobie w takim razie, jakie uczucia żywi ofiara do ludzi, którzy ją torturowali?

Obowiązkowo należy wspomnieć o ogromnej roli Patti, miłości Lomaxa, jedynej osoby, która rozumiała jego uczucia. To u jej boku zdołał ułożyć swoje życie i dzięki niej doprowadził do spotkania z Nagase Takeshi.

Opis z tyłu książki odrobinę wprowadził mnie w błąd, gdyż sugeruje, że utwór opiera się głównie na czasach po zakończeniu wojny, tymczasem jest to jedynie jej zwieńczenie. Na szczęście ta informacja w żaden sposób nie wpłynęła na moje dobre wrażenie po przeczytaniu powieści. Polecam lekturę wszystkim zainteresowanym tematem obozów japońskich, a także tym, którzy wybierają się do kin w celu zobaczenia adaptacji. Warto najpierw zapoznać się z papierową wersją, która z pewnością niejednego zaskoczy wieloma drobiazgami.